ရွစ္ေလးလံုး အေရးေတာ္ပံု ျဖစ္ရပ္မ်ား ျပကၡဒိန္ ၁၉၈၇ - ၁၉၈၈

မတ္လ ၁၂ ရက္။ ရန္ကုန္ဆင္ေျခဖံုး ႀကိဳ႕ကုန္းအေနာက္ပိုင္းရွိ စႏာဝင္း လက္ဖက္ရည္ဆိုင္တြင္ စက္မႈ တကၠသုိလ္ ေက်ာင္းသားအခ်ဳိ႕ႏွင့္ အရပ္သားမ်ား ခိုက္ရန္ ျဖစ္ပြားသည္။ စက္မႈတကၠသုိလ္ ေက်ာင္းသားတဦး ထိခိုက္ဒဏ္ရာရခဲ့ၿပီး တရားခံမ်ားကို သက္ဆိုင္ရာက ဖမ္းဆီးလိုက္သည္။
မတ္လ ၁၃ ၇က္။ တရားခံအား ဆိုင္ရာက လႊတ္ေပးခဲ့သျဖင့္ ေက်ာင္းသား ၂၀၀ ခန္႔ ရပ္ကြက္ ျပည္သူ႔ေကာင္စီရံုးကို သြားဝိုင္းကာ ကန္႔ကြက္ၾကသည္။ လံုထိန္းမ်ားျဖင့္ ေက်ာင္းသားအုပ္စု အဓိကရုဏ္း ျဖစ္ပြားသည္။ လံုထိန္းမ်ား၏ ပစ္ခတ္မႈေၾကာင့္ ေက်ာင္းသား ေမာင္ဖုန္းေမာ္ ေသဆံုးရၿပီး ရက္အနည္းငယ္ အၾကာတြင္ ေက်ာင္းသား ၆ ေယာက္မွ ၇ ေယာက္ထိ ေသနတ္ဒဏ္ရာျဖင့္ ေသဆံုးခဲ့သည္ဟုဆုိသည္။
မတ္လ ၁၄ ရက္။ စက္မႈ တကၠသုိလ္ ေက်ာင္းသား မ်ားသည္ ရန္ကုန္ရွိ အျခား တကၠသုိလ္ မ်ားတြင္ လက္ကမ္း စာေစာင္မ်ား ျဖန္႔ေဝ ၾကသည္။ လံုထိန္းမ်ား၏ ရက္စက္စြာ သတ္ျဖတ္မႈႏွင့္ စက္တင္ဘာလ ၅ ရက္ေန႔က ေငြစကၠဴမ်ား ဖ်က္သိမ္းျခင္းကို ရႈတ္ခ် ထားသည္။
မတ္လ ၁၅ ရက္။ အာအိုင္တီ ေက်ာင္းဝင္းကုိ စစ္တပ္မွ ဝင္စီး လိုက္သည္။ အစိုးရ၏ ထုတ္ျပန္ ေၾကညာခ်က္တြင္ ေက်ာင္းသား မ်ားကို အျပစ္ပံု ခ်ထားၿပီး၊ အာအိုင္တီ ေက်ာင္းသားအမ်ားအျပားကုိ ဖမ္းဆီးခဲ့သည္။



မတ္လ ၁၆ ရက္။ ရန္ကုန္ တကၠသုိလ္ (ပင္မ) မွ ေက်ာင္းသားမ်ား လိႈင္ေဒသ ေကာလိပ္ႏွင့္ စက္မႈ တကၠသုိလ္သို႔ ျပည္လမ္းမ အတိုင္း ခ်ီတက္ ၾကသည္။ သူတို႔အား အင္းလ်ားကန္ အနီးတြင္ လံုထိန္း တပ္ဖြဲ႕ျဖင့္ စစ္တပ္က ပိတ္ဆို႔ၿဖိဳခြဲ ခဲ့သည္။ ေက်ာင္းသား မ်ားစြာ ပစ္သတ္ ခံရသည္။ ရန္ကုန္ တကၠသုိလ္ (ပင္မ) ဝင္းထဲအထိ လံုထိန္းမ်ား ဝင္ေရာက္ လာသည္။
မတ္လ ၁၇ ရက္။ ေမာင္ဖုန္းေမာ္ အသုဘသို႔ ေနာက္ဆံုး အႀကိမ္ ဂါဝရ ျပဳရန္ ေထာင္ေပါင္း မ်ားစြာေသာ လူထုက ႀကံ္ေတာ သခ်ဳိင္း အျပင္ ဘက္တြင္ စုေဝး ၾကသည္။ သို႔ေသာ္ ေမာင္ဖုန္းေမာ္ ရုပ္အေလာင္းကို တေနရာတြင္ တိတ္တဆိတ္ မီးသၿဂိဳဟ္ ခဲ့ၿပီး ျဖစ္ေၾကာင္း သိလုိုက္ ရသည္။ အထက္ပါကိစအတြက္ စံုစမ္း စစ္ေဆးေရး ေကာင္မရွင္ တရပ္ ဖြဲ႕စည္း လိုက္ေၾကာင္း အစိုးရက ေၾကညာသည္။ သို႔ေသာ္လည္း အျခား သူမ်ား ထိခိုက္ ေသဆံုးရျခင္း အတြက္ စံုစမ္းရန္ ေဖာ္ျပျခင္း မရွိေပ။ ပင္မ တကၠသုိလ္ ေက်ာင္းဝင္း အတြင္း ျပဳလုပ္ေသာ အစည္းအေဝး တခုတြင္ ရန္ကုန္ တကၠသုိလ္ ေက်ာင္းသားမ်ား သမဂၢကို ဖြဲ႕စည္း လိုက္ၾကသည္။ ေက်ာင္းသား တေထာင္ခန္႔ကို ဖမ္းဆီး၍ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ေျမာက္ပိုင္းရွိ အင္းစိန္ ေထာင္သို႔ ပို႔လိုက္သည္။
မတ္လ ၁၈ ရက္။ ေထာင္ေပါင္း မ်ားစြာေသာ ေက်ာင္းသားမ်ား ရန္ကုန္ ၿမိဳ႕လယ္ရွိ ဆူးေလ ဘုရားသို႔ ခ်ီတက္ လာၾကၿပီး အျခား ေက်ာင္းသား မ်ားျဖင့္ ပူးေပါင္း ၾကသည္။ အစိုးရက တပ္မ ၂၂၊ ၆၆ ႏွင့္ ၇၇ တို႔ကို ေခၚယူ လိုက္သည္။ ေထာင္ေပါင္း မ်ားစြာေသာ ကန္႔ကြက္ ဆႏျပသူ မ်ားကို ဖမ္းဆီး ၾကသည္။ "ေသြးစြန္းေသာ ေသာၾကာေန႔" အျဖစ္ လူသိ မ်ားေသာ ထိုေန႔တြင္ လံုထိန္းတို႔၏ တပ္မွဴး ဦးစိန္လြင္ မွာလည္း "ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၏ သားသတ္သမား" ဟု အမည္ စတြင္ ခဲ့သည္။ ေက်ာင္းမ်ားႏွင့္ တကၠသုိလ္မ်ား ပိတ္လိုက္သည္။
ေမလ ၁၀ ရက္။ အျပည္ျပည္ ဆိုင္ရာ လြတ္ၿငိမ္း ခ်မ္းသာခြင့္ အဖြဲ႕က ထုတ္ေဝ ခဲ့ေသာ စာမ်က္ႏွာ ၇၁ မ်က္ႏွာ ရွိသည့္ အစီရင္ခံစာတြင္ ျမန္မာ့ တပ္မေတာ္သည္ ဖမ္းဆီး သတ္ျဖတ္မႈမ်ား၊ နယ္စပ္ ေဒသ မ်ားတြင္ ညဥ္းပမ္းမႈ၊ အမ်ဳိးသမီး မ်ားကို အဓမၳ ျပဳက်င့္မႈ မ်ားႏွင့္ ရြာသား မ်ားအား ေပၚတာ အျဖစ္ အတင္း ေစခိုင္းကာ လူမ်ဳိးစု သူပုန္ မ်ားကို တိုက္ခိုက္ရာတြင္ "လူသား မိုင္းရွင္း ကရိယာ" အျဖစ္ တပ္ဖြဲ႕ ေရွ႕မွ သြားေစျခင္းတို႔ အတြက္ တာဝန္ ရွိေၾကာင္း ေဖၚျပထားသည္။
ေမလ ၃၀ ရက္။ ေက်ာင္းမ်ားႏွင့္ တကၠသုိလ္မ်ား ျပန္လည္ ဖြင့္လွစ္ လိုက္ေသာ္လည္း ေက်ာင္းျပန္ တက္သည့္ ေက်ာင္းသား ဦးေရမွာ ၃၀ ရာခိုင္ႏႈန္းသာ ရွိသည္။ တကၠသုိလ္ ေက်ာင္းဝင္း မ်ား၌ အစိုးရ ဆန္႔က်င္ေရး စာရြက္ စာတမ္းမ်ား ျပန္လည္ ထြက္ေပၚ လာသည္။ အင္းစိန္ ေထာင္မွ ျပန္လြတ္ ခဲ့ေသာ ေက်ာင္းသားမ်ားႏွင့္အတူ ေထာင္တြင္း အေတြ႔အၾကံဳမ်ား ပါလာသည္။ ယင္းတို႔မွာ ညွဥ္းပမ္း ႏွိပ္စက္ ခံရျခင္း၊ အရိုက္အႏွက္ ခံရျခင္းႏွင့္ က်င္စကျ္ဖင့္ တို႔ျခင္းတို႔ ျဖစ္သည္။ အက်ဥ္းက် ခံေနရသည့္ အတြင္း လံုထိန္းမ်ားက ေက်ာင္းသူမ်ားကို အဓမၳ ျပဳက်င့္ခဲ့သည္ဆုိေသာ သတင္း မ်ားလည္း ထြက္ေပၚ လာသည္။
ဇၾန္လ ၈ ရက္။ ဦးေအာင္ႀကီးက ဦးေနဝင္း ထံသို႔အိပ္ဖြင့္ေပးစာ ေနာက္ထပ္ တေစာင္ ေရးသား္သည္။ ဤ တႀကိမ္တြင္ စီးပြားေရးႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး ျပသနာရပ္ မ်ားကို မီးေမာင္း ထိုးျပၿပီး မတ္လတြင္ ျဖစ္ပြား ခဲ့ေသာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈ ကိစၤမ်ားကို ေဖာ္ျပ ထားသည္။
ဇၾန္လ ၁၃ ရက္။ မတ္လတြင္ အသတ္ ခံရသူမ်ား အတြက္ ေအာင္းေမ့ဖြယ္ အခမ္းအနား က်င္းပရန္ စီစဥ္ ၾကသည္။ သို႔ေသာ္ အေကာင္အထည္ မေပၚခဲ့။ အခ်ဳိ႕ ေက်ာင္းသားမ်ားက မတ္လ အတြင္း ျဖစ္ရပ္မ်ားကို ဇြန္္လ ၁၇ ရက္ေန႔ ေနာက္ဆံုး ထားၿပီး တိက် မွန္ကန္စြာ မထုတ္ျပန္ ေပးပါက ျပသနာမ်ား ပိုမို ႀကီးထြား လာလိမ့္မည္ဟု ရာဇသံ ေပးခဲ့သည္။
ဇၾန္လ ၁၅ ရက္။ ဆႎၬျပပြဲမ်ားျဖင့္ စည္းေဝးပြဲမ်ား အဓိက အားျဖင့္ ရန္ကုန္ တကၠသုိလ္ (ပင္မ) ၌ စတင္၍ ေပၚလာ ျပန္သည္။
ဇၾန္လ ၁၆ ရက္။ ရန္ကုန္ရွိ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းဝင္း မ်ားတြင္ ဆႎၬျပမႈမ်ား ထပ္မံ ျဖစ္ပြားသည္။ ေမာင္ေမာင္ေက်ာ္၊ မိုးသီးဇြန္တို႔ ဦးေဆာင္ေဟာေျပာ ၾကသည္။
ဇၾန္လ ၁၇ ရက္။ တကၠသုိလ္ ေက်ာင္းဝင္း မ်ားတြင္ ဆႎၬျပပြဲမ်ား ဆက္လက္ ျဖစ္ပြားသည္။ ရန္ကုန္ တကၠသုိလ္ (ပင္မ) မွ သင္တန္းမ်ား ရပ္စဲ လိုက္သည္။ ဆႎၬျပပြဲ မ်ားျဖင့္ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား ျပည္လမ္း ေဆးတကၠသုိလ္ (၁) သို႔ ေရြ႕ေျပာင္း သြားသည္။
ဇၾန္လ ၂၀ ရက္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ ေက်ာင္းသား ၅၀၀၀ မွ ၆၀၀၀ အထိႏွင့္ လူထုမ်ားက ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆႎၬ ျပၾကသည္။ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ (ပင္မ) တြင္ ျပဳလုပ္ေသာ လူထု အစည္းအေဝးပြဲ မ်ားသို႔ သံဃာေတာ္မ်ား တက္ေရာက္ သည္ကို ေတြ႔ရ၏။ ေတာင္းဆိုခ်က္ မ်ားမွာ ေက်ာင္းထုတ္ ခံရေသာ ေက်ာင္းသား မ်ားကို ေက်ာင္းျပန္ တက္ခြင့္ ေပးရန္ႏွင့္ မတ္လ အတြင္း သတ္ျဖတ္မႈ မ်ားကို က်ဴးလြန္ ခဲ့သူတို႔အား အျပစ္ ေပးရန္တို႔ ျဖစ္သည္။ ဦးေနဝင္းကို ထိုးႏွက္တိုက္ခိုက္ေသာ ပိုစတာမ်ား ထြက္ေပၚ လာသည္။ ဦးေနဝင္း၏ ဆြစ္ဇာလန္ ဘဏ္တြင္ ထားရွိေသာ ေငြစာရင္းမ်ား အေၾကာင္း ကိုလည္း ေဖာ္ျပ ၾကသည္။ ေက်ာင္းသား မ်ားကို စာနာ၍ ရန္ကုန္ တကၠသုိလ္ (လိႈင္နယ္ေျမ) အနီးရွိ အထည္အလိပ္ စက္ရုံ အလုပ္သမားမ်ား ဆႎၬ ျပၾကသည္။ တကၠသုိလ္ နယ္ေျမကို ရဲျဖင့္ စစ္တပ္က ညေန ၆ နာရီတြင္ ဝိုင္းရံ ပိတ္ဆို႔ လိုက္၏။
ဇၾန္လ ၂၁ ရက္။ ျပည္လမ္းရွိ ေဆးတကၠသုိလ္ (၁) မွ ေထာင္ေပါင္း မ်ားစြာေသာ ေက်ာင္းသား မ်ားသည္ ရန္ကုန္ ၿမိဳ႕လယ္သို႔ ေၾကြးးေၾကာ္သံ မ်ားျဖင့္ ခ်ီတက္ ဆႎၬ ျပၾကသည္။ ဟံသာဝတီ လမ္းဆံုတြင္ ေက်ာင္းသား မ်ားကို လံုထိမ္း မ်ားက တားဆီးကာ မ်က္ရည္ယို ဗံုးမ်ား၊ ရိုင္ဖယ္ ေသနတ္ မ်ားျဖင့္ ပစ္ခတ္ ၾကသည္။ ေက်ာင္းသား အုပ္စုက ဂ်င္ဂလိ မ်ားျဖင့္ ျပန္လည္ ပစ္ခတ္ ၾက၍ လံုထိန္းမ်ား ထြက္ေျပး သြားၾက၏။ ရဲျဖင့္ ျပည္သူမ်ား အဓိကရုဏ္း တေန႔လံုး ဆက္ျဖစ္ ပြားသည္။ ျပည္သူ ၈၀ ျဖင့္ လံုထိန္း ၂၀ ခန္႔ ေသဆံုး သြားသည္။ အာဏာပိုင္ မ်ားက လူစုေဝးျခင္းကို ရက္ေပါင္း ၆၀ အတြင္း မျပဳ လုပ္ရန္ ေၾကညာ ခဲ့သည္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၌ ဂၽြန္လ ၂၁ ရက္မွ ၾသဂုတ္လ ၁၉ ရက္ေန႔ အထိ ညေန ၆ နာရီမွ နံနက္ ၆ နာရီ အတြင္း အျပင္ မထြက္ရ အမိန္႔ကို အာဏာပိုင္ မ်ားက ထုတ္ျပန္သည္။ ေဆးတကၠသုိလ္ (၁) ႏွင့္ သြားဘက္ဆိုင္ရာ ေဆးတကၠသုိလ္ မ်ားမွ သင္တန္း အားလံုး ရပ္စဲ လိုက္သည္။
ဇၾန္လ ၂၂ ရက္။ ေဆးတကၠသုိလ္ (၂) မွ သင္တန္း အားလုံး ရပ္စဲ လိုက္သည္။ ေက်ာင္းသား မ်ားစြာ တို႔သည္ သမိုင္းဝင္ ေရႊတိဂံု ဘုရားသို႔ ေနရာ ေရႊႚေျပာင္း လိုက္ၾကသည္။
ဇြန္လ ၂၃ ရက္။ ေက်ာင္းသား မ်ားသည္ လူစုေဝးျခင္း မျပဳရ ဟူေသာ ပိတ္ပင္ တားျမစ္မႈကို ဆန္႔က်င္၍ ေရႊတိဂံု ေစတီေတာ္၌ သပိတ္ စခန္း ဖြင့္လိုက္သည္။ လူထု မၿငိမ္သက္မႈသည္ ရန္ကုန္ႏွင့္ ကီလိုမီတာ ၅၀ ကြာေဝးေသာ ပဲခူး အထိ ျပန္႔ႏွ႔ံ သြားသည္။ ပဲခူး၌ အနည္းဆံုး လူ ၇၀ ပစ္သတ္ ခံရသည္။ ေမာ္လၿမိဳင္ႏွင့္ ျပည္ၿမိဳ႕မ်ားတြင္လည္း ဆႎၬျပမႈမ်ား ျဖစ္ပြားသည္။ မႎၩေလး ေဆးတကၠသုိလ္ သင္တန္း အားလံုး ရပ္ပစ္ လိုက္သည္။
ဇူလိုင္လ ၁ ရက္။ အျပင္ မထြက္ရ အမိန္႔ကို ည ၈ နာရီမွ နံနက္ ၄ နာရီသို႔ ေလ်ာ့ေပါ့ ေပးလိုက္သည္။ ထိုကန္႔သတ္ခ်ိန္အတြင္း အျပင္ထြက္မိခဲ့သူ အေတာ္ မ်ားမ်ားကို ရဲႏွင့္ စစ္တပ္က ပစ္သတ္ ခဲ့သည္။
ဇူလိုင္လ ၇ ရက္။ မဆလ ပါတီက အေရးေပၚ ညီလာခံကို ဇူလိုင္လ ၂၃ ရက္ေန႔တြင္ ျပဳလုပ္မည္ဟု ေၾကညာ ခဲ့သည္။ ျမန္မာ့ အသံမွ မတ္လ အတြင္း ဖမ္းဆီး ခဲ့ေသာ ေက်ာင္းသားမ်ား အားလံုးကို ျပန္လႊတ္ ေပးမည္ဟု ေၾကညာသည္။
ဇူလိုင္လ ၉ ရက္။ ညမထြက္ရ အမိန္႔ကို ရန္ကုန္တြင္ ျပန္လည္ ရုပ္သိမ္း လိုက္သည္။ ပဲခူး၊ ျပည္ႏွင့္ ေမာ္လၿမိဳင္ တို႔တြင္လည္း အလားတူ ပိတ္ပင္ တားျမစ္ခ်က္ မ်ားကို ျပန္လည္ ရုပ္သိမ္းလုိက္သည္။ ေက်ာင္းထုတ္ ခံရေသာ ေက်ာင္းသားမ်ားအား ေက်ာင္းျပန္ တက္ခြင့္ ေပးမည္ျဖစ္္ေၾကာင္း ေၾကညာ ခဲ့သည္။
ဇူလိုင္လ ၁၂ ရက္။ ဗုဒၭဘာသာႏွင့္ မူဆလင္မ်ား လူမ်ဳိးေရး ပဋိပကၡ ျဖစ္ပြား ခဲ့ၿပီးေနာက္ ရွမ္းျပည္နယ္ ေတာင္ႀကီး ၿမိဳ႕တြင္ အေရးေပၚ အမိန္႔ ထုတ္ျပန္ လိုက္သည္။ ထုိအဓိကရုဏ္း မ်ားမွာ လက္ရွိ ေတြ႔ၾကံဳ ေနရေသာ ျပသနာ မ်ားကို အာရံု ေျပာင္းပစ္ရန္ အာဏာပိုင္ မ်ားက လႈံ႕ေဆာ္ ဖန္တီးခဲ့ျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း ေက်ာင္းသား မ်ားကစြပ္စြဲသည္။
ဇူလိုင္လ ၁၆ ရက္။ အလားတူ အဓိကရုဏ္း ျပည္ၿမိဳ႕တြင္ ျဖစ္ပြားၿပီး ေနာက္တေန႔တြင္ လူသူ စုေဝးျခင္း ကို ပိတ္ပင္ တားျမစ္ လိုက္သည္။
ဇူလိုင္လ ၁၈ ရက္။ ျပည္ထဲေရးႏွင့္ သာသနာေရး ဝန္ႀကီး ဦးမင္းေဂါင္အား ႏႈတ္ထြက္ခြင့္ ျပဳလိုက္သည္။ မတ္လ အတြင္း အင္းစိန္ေထာင္ အျပင္ ဘက္၌ ဖမ္းဆီး ခံရသူ ဆႎၬျပသူ ၄၁ ဦး အခ်ဳပ္ကား ေပၚ၌ အသက္ရွဴ ၾကပ္ကာ ေသဆံုး ခဲ့မႈတြင္ တာဝန္ ရွိေၾကာင္း ဝန္ခံသည္။ အာဏာပိုင္ မ်ားက မတ္လအတြင္း လူႏွစ္ဦးထက္ ပို၍ ေသဆံုး ခဲ့ေၾကာင္း ဝန္ခံသည္မွာ ပထမဆံုး အႀကိမ္ ျဖစ္သည္။
ဇူလိုင္လ ၂၈ ရက္ (ဝါဆိုလျပည့္ေန႔)။ အဓိကရုဏ္း ျဖစ္ေပၚ ခဲ့ၿပီးေနာက္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ႏွင့္ ၃၅၄ ကီလိုမီတာ အကြာရွိ ေျမထဲၿမိဳ႕ (ေအာင္လံၿမိဳ႕) တြင္ ညမထြက္ရ အမိန္႔ ထုတ္ျပန္သည္။ ေရႊတိဂံု ဘုရားတြင္ ေက်ာင္းသားႏွင့္ အစိုးရ ဆန္႔က်င္ ဆႎၬျပသူမ်ား စုရံုးၾကသည္။
ဂ်ႃလိုင္ ၂၉ ရက္။ ေရႊတိဂံု အျပင္ဘက္တြင္ ေက်ာင္းသားမ်ား ဆႎၬ ျပၾကသည္။ ထိုေန႔ ညေႏွာင္းပိုင္း အခ်ိန္၌ ဦးေအာင္ႀကီး၊ ေအပီ သတင္းေထာက္ ဂါဒီယန္ဦးစိန္ဝင္းႏွင့္ တျခား အၿငိမ္းစား စစ္ဘက္ အရာရွိ ၉ ဦး အဖမ္း ခံရသည္။
ၾသဂုတ္လ ၁ ရက္။ ျမန္မာ ႏိုင္ငံလံုး ဆိုင္ရာ ေက်ာင္းသားမ်ား သမဂၢ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္က ၾသဂုတ္လ ၈ ရက္ေန႔တြင္ တျပည္လံုး အႏွံ႔ အေထြေထြ သပိတ္ႀကီး ဆင္ႏႊဲရန္ လွဳံ႕ေဆာ္သည့္ စာရြက္ စာတမ္းမ်ား ျဖန္႔ေဝ ၾကသည္။
ၾသဂုတ္လ ၂ ရက္။ ေရႊတိဂံု ဘုရား အျပင္ ဘက္၌ ေက်ာင္းသားမ်ား အစည္းအေဝး က်င္းပကာ ေဟာေျပာ ၾကသည္။
ၾသဂုတ္လ ၃ ရက္။ ညေန ၆ နာရီတြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၌ စစ္ဥပေဒ အမိန္႔ ထုတ္ျပန္သည္။ ဆႎၬျပသူ တေသာင္းက အမိန္႔ကို ဖီဆန္၍ ၿမိဳ႕တြင္းသို႔ လွည့္လည္္ ဆႎၬ ျပၾကသည္။
ၾသဂုတ္လ ၅ ရက္။ စစ္ဥပေဒကို ဖီဆန္မႈျဖင့္ ရာေပါင္း မ်ားစြာေသာ ျပည္သူ တို႔ကို ဖမ္းဆီး လိုက္သည္။ သို႔ေသာ္ ဆႎၬ ျပပြဲမ်ား ဆက္လက္ ျဖစ္ပြားလ်က္ ရွိသည္။
ၾသဂုတ္လ ၆ ရက္။ အထက္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဆႎၬျပမႈမ်ား ဆက္လက္ ျဖစ္ပြားကာ ေရနံေခ်ာင္း၊ သနပၯင္ႏွင့္ ပဲခူးၿမိဳ႕ တို႔တြင္ ညမထြက္ရ အမိန္႔ ထုတ္ျပန္ လိုက္သည္။
ၾသဂုတ္လ ၈ ရက္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ လမ္းေပၚတြင္ ဆႎၬျပပြဲမ်ား အမ်ားအျပား ျပဳလုပ္ျခင္းျဖင့္ အေထြေထြ သပိတ္ႀကီးကို စတင္ ၾကသည္။ ေထာင္ေပါင္း မ်ားစြာေသာ ဆႎၬျပ လူထုက ဒီမိုကေရစီျဖင့္ လူ႔အခြင့္အေရး ရရွိရန္၊ မဆလ ပါတီ ႏႈတ္ထြက္ ေပးရန္ႏွင့္ ဆိုရွယ္လစ္ စီးပြားေရး စနစ္ အဆံုး သတ္ရန္ ေတာင္းဆို ၾကသည္။ တႏိုင္ငံလံုးရွိ အဓိက ၿမိဳ႕မ်ားႏွင့္္ အျခား ၿမိဳ႕ရြာ မ်ားတြင္ အလားတူ ဆႎၬျပပြဲမ်ား တၿပိဳင္နက္ က်င္းပ ျပဳလုပ္ ၾကသည္။ အစတြင္ စစ္တပ္က လူျမင္ကြင္းမွ ေပ်ာက္ကြယ္ေနၿပီး ည ၁၁ နာရီ ၄၅ မိနစ္တြင္ တပ္သားမ်ားက ၿမိဳ႕ေတာ္ခန္းမ အျပင္ဘက္ရွိ ဆႎၬျပ ေနၾကသူ လူအုပ္ ထဲသို႔ ေမာင္းျပန္ ေသနတ္မ်ားျဖင့္ ပစ္ခတ္ ၾကသည္။
ၾသဂုတ္လ ၉ ရက္။ လူထု ဆႎၬျပပြဲမ်ား တႏိုင္ငံ လံုးရွိ ေနရာေပါင္း ၄၀ အထိ ျပန္႔ႀကဲ သြားသည္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ တပ္မ ၂၂ မွ တပ္ဖြဲ႕ မ်ားက ဆႎၬ ျပသူမ်ားကို ပစ္ခတ္ ၾကသည္။ အစိုးရက ၅ ဦးသာ ေသဆံုး ခဲ့သည္ဟု ေျပာဆို ေသာ္လည္း တျခား သတင္း ရပ္ကြက္မ်ား အဆိုအရ ရာေပါင္း မ်ားစြာ ေသဆံုး ခဲ့ရသည္ဟု သိရွိ ရသည္။ ေထာင္ေပါင္း မ်ားစြာ အဖမ္း ခံရသည္။ သို႔ေသာ္ ဆႎၬျပမႈမ်ား ဆက္လက္ ျဖစ္ပြား ေနသည္။ ေက်ာင္းမ်ား အားလံုး ပိတ္လိုက္သည္။ စစ္ကိုင္းၿမိဳ႕တြင္ ရဲျဖင့္ စစ္တပ္က ဆႎၬ ျပေနေသာ လူထုကို ပစ္ခတ္ ခဲ့သျဖင့္ ရာေပါင္းမ်ားစြာ ေသဆံုး ၾကရသည္။
ၾသဂုတ္လ ၁၀ ရက္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၌ ဘရင္း ကယ္ရီယာမ်ား ေပၚမွ စစ္သားမ်ား၏ ပစ္ခတ္မႈေၾကာင့္ ဆႎၬျပသူ အေျမာက္အမ်ား ေသဆံုး သြားၾကရသည္။ ဆႎၬ ျပသူမ်ားက စစ္သား မ်ားအား ဓာတ္ဆီဗံုး၊ ဂ်င္ဂလိ၊ ဓားရွည္ႏွင့္ လွံမ်ား အသံုးျပဳကာ ျပန္လည္ တိုက္ခိုက္ ၾကသည္။ ရန္ကုန္ ေဆးရံုႀကီး၌ စစ္တပ္က ေဆးရံု အမႈထမ္း မ်ားကို ပစ္ခတ္သည္။ ေျမာက္ဥကၠလာပတြင္ ေဒါသ ထြက္ေနေသာ လူအုပ္ႀကီးက ရဲတပ္သား တခ်ဳိ႕အား ပထမဆံုး အႀကိမ္ ေခါင္းျဖတ္ သတ္လိုက္ ၾကသည္။
ၾသဂုတ္လ ၁၁ ရက္။ အေထြေထြ သပိတ္ေၾကာင့္ အစိုးရ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏရားမ်ား ရပ္ဆိုင္း သြားသည္။ စစ္တပ္မ်ား သြားလာမႈကို ဟန္႔တားရန္ တားဆီး ပိတ္ဆို႔မႈမ်ား ခ်ထား ၾကသည္။ ရန္ကုန္ တၿမိဳ႕ တည္း၌ ေသဆံုး ခဲ့ေသာ ဆႎၬ ျပသူမ်ား အနည္းဆံုး တေထာင္ ရွိမည္ဟု အေနာက္တိုင္း သံတမန္ မ်ားက ခန္႔မွန္း ၾကသည္။ စစ္ကိုင္းၿမိဳ႕ ေျမာက္ဘက္တြင္ ရဲတပ္သားျဖင့္ စစ္သား မ်ားက ဆႎၬ ျပသူမ်ားကို ပစ္ခတ္ၾကရာ အနည္းဆံုး လူ ၃၀၀ ေသဆံုး ရသည္။ အေမရိကန္ ဆီးနိတ္ လႊတ္ေတာ္က မဆလ အစိုးရႏွင့္ ျမန္မာျပည္မွ လူသတ္မႈ မ်ားအား ရႈတ္ခ်သည့္ အဆိုကို တညီတညြတ္တည္း အတည္ ျပဳလိုက္သည္။
ၾသဂုတ္လ ၁၂ ရက္။ သက္တမ္း ၁၈ ရက္သာ ခံသည့္ ဦးစိန္လြင္သည္ သမၳတ ရာထူးမွ ဆင္းေပး ရသည္။ ရန္ကုန္ ၿမိဳ႕လယ္ လမ္းမ်ား ေပၚ၌ ျပည္သူမ်ားက ေပ်ာ္ရႊင္စြာ ကခုန္ ၾကသည္။ ရန္ကုန္ ေဆးရံုႀကီး၌ ေသနတ္ ဒဏ္ရာ ရထားသည့္ လူနာ မ်ားျဖင့္ ျပည့္ၾကပ္လ်က္ ရွိ၏။ ျပည္သူမ်ားက ေပ်ာ္ျမဴးေနသည့္ တိုင္ေအာင္ စိတ္သက္သာ စရာ မဟုတ္ေသာ ၿငိမ္သက္ျခင္းက လႊမ္းမိုးလ်က္ ရွိသည္။
ၾသဂုတ္လ ၁၅ ရက္။ ၾသဂုတ္လ ၉ ရက္ေန႔မွ စ၍ ရန္ကုန္၊ စစ္ကိုင္းျဖင့္ အျခား ၿမိဳ႕မ်ားတြင္ လံုျခံဳေရး တပ္ဖြဲ႕က ကေလးမ်ား၊ ေက်ာင္းသား မ်ားျဖင့္ ျပည္သူ မ်ားကို ေသနတ္ျဖင့္ ပစ္ခတ္ျခင္းျဖင့္ လွံံစြပ္ျဖင့္ ထိုးသတ္ျခင္း တို႔မွာ ဖြဲ႕စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံ ဥပေဒႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး ဥပေဒ မ်ားကို လံုးဝ ဆန္႔က်င္ရာ ေရာက္ေၾကာင္း ရန္ကုန္ ေရွ႕ေနမ်ား ေကာင္စီက ထုတ္ျပန္ ေၾကညာသည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေက်ာင္းသားႏွင့္ အစိုးရ ၾကားတြင္ ဝင္ေရာက္ ေစ့စပ္ ေပးႏိုင္ရန္ အတြက္ ျပည္သူ႔ အတိုင္ပင္ခံ ေကာ္မတီ တရပ္ ဖြဲ႕စည္းေပးရန္ အဆို ျပဳလိုက္သည္။ ဦးႏု၊ ဦးဝင္းေမာင္ အျပင္ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ မတိုင္မီက ႏိုင္ငံ ေခါင္းေဆာင္ တခ်ဳိ႕ မွာလည္း သူမ အဆိုကို ေထာက္ခံ ၾကသည္။
ၾသဂုတ္လ ၁၆ ရက္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဆရာဝန္ အသင္းက ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ အစုလိုက္ အျပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္ျခင္းကို ကန္႔ကြက္ လိုက္သည္။ ထိုကန္႔ကြက္ ခဲ့သည့္ ေၾကညာခ်က္မွာ အစစ္အမွန္ မဟုတ္ေၾကာင္း အာဏာပိုင္ မ်ားက ေျပာဆိုသည္။
ၾသဂုတ္လ ၁၇ ရက္။ ရန္ကုန္ ေဆးရံုႀကီး အျပင္ဘက္၌ လူ ၃၀၀၀ ခန္႔ စုရံုး မိၾကသည္။ ဘရင္း ကယ္ရီယာ မ်ားျဖင့္ တပ္ဖြဲ႕ မ်ားက ဆႎၬ ျပသူမ်ားကို ဝန္းရံ ထားလိုက္သည္။ မႏေလး တခြင္ ဆႎၬျပပြဲမ်ား ထပ္မံ ျဖစ္ပြား ခဲ့ေၾကာင္း သတင္းမ်ား ေပၚလာသည္။ ရန္ကုန္ ေဆးရံုႀကီးမွ ဆရာဝန္ႏွင့္ သူနာျပဳ မ်ားက သတ္ျဖတ္မႈ မ်ားကို ထပ္မံ ကန္႔ကြက္ ၾကသည္။
ၾသဂုတ္လ ၁၉ ရက္။ မဆလ ပါတီ ဥကၠဌသစ္ အျဖစ္ ေဒါက္တာ ေမာင္ေမာင္အား ခန္႔ထား လိုက္သည္။ ျပည္သူ႔ တရားသူႀကီး အဖြဲ႕ ဥကၠဌ ဦးတင္ေအာင္ဟိန္း ဦးေဆာင္သည့္ ျပည္သူ႔ ဆႏေလ့လာေရး ေကာ္မရွင္ကို ျပည္သူ႔ လႊတ္ေတာ္က ဖြဲ႕စည္း ေပးလိုက္သည္။
ၾသဂုတ္လ ၂၀ ရက္။ ဆႎၬ ျပသူမ်ားက ေဒါက္တာ ေမာင္ေမာင္ ရာထူးမွ ႏႈတ္ထြက္ ေပးရန္ႏွင့္ အေထြေထြ ေရြးေကာက္ပြဲ မ်ားကို ျပင္ဆင္ရန္ အတြက္ ၾကားျဖတ္ အစိုးရ ဖြဲ႕ေပးရန္ ေတာင္းဆို ၾကသည္။
ၾသဂုတ္လ ၂၂ ရက္။ ျပည္သူေပါင္း မ်ားစြာ လမ္းေပၚ ထြက္၍ ဆႎၬ ျပၾကသည္။ အေထြေထြ သပိတ္ႀကီးက အစိုးရ ႏႈတ္ထြက္ ေပးရန္ ေတာင္းဆိုသည္။ မႎၩေလး၊ ဟသႆာတ၊ မေကြး၊ မံုရြာ၊ ေရဦးစသျဖင့့္ အထက္ ျမန္မာျပည္ ၿမိဳ႕မ်ားတြင္ ေန႔စဥ္ ဆႎၬျပပြဲမ်ား ျဖစ္ေပၚ ခဲ့သည္။
ၾသဂုတ္လ ၂၃ ရက္။ ဆႎၬ ျပပြဲမ်ားတြင္ လူထု ေျခာက္သိန္း ပါဝင္ ဆႎၬ ျပၾကသည္ဟု ခန္႔မွန္း ရသည္။ ေအဒီ လမ္းရွိ ဦးေနဝင္း အိမ္တြင္ အေရးေပၚ အစည္းအေဝး တခု ျပဳလုပ္ ခဲ့ေၾကာင္း သတင္း ထြက္ေပၚ လာသည္။ ထို အစည္းအေဝးတြင္ လူထု မၿငိမ္သက္မႈကို ၿဖိဳခြင္းရန္ တုိင္ပင္ႀကံစည္ၾကသည္။
ၾသဂုတ္လ ၂၄ ရက္။ မာရွယ္ေလာ (စစ္ဥပေဒ) ရုပ္သိမ္း လိုက္သည္။ ရန္ကုန္မွ တပ္မ်ား ျပန္လည္ ရုပ္သိမ္း သြားသည္။ ေဒါက္တာ ေမာင္ေမာင္က တပါတီ စနစ္ သို႔မဟုတ္ ပါတီစံု စနစ္ က်င့္သံုးရန္ ကိစၤ အတြက္ ျပည္သူ႔ ဆႎၬခံယူပြဲ ျပဳလုပ္ေပးရန္ ကတိ ျပဳလိုက္သည္။
ၾသဂုတ္လ ၂၅ ရက္။ ဇူလိုင္လ ၂၉ ရက္ေန႔က ဖမ္းဆီး ခဲ့သည့္ ဦးေအာင္ႀကီး၊ ဦးစိန္ဝင္းႏွင့္ အျခား သူမ်ားကို ျပန္လႊတ္ ေပးလိုက္သည္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ စမ္းေခ်ာင္း ၿမိဳ႕နယ္၌ ဦးေအာင္ႀကီး မိန္႔ခြန္း ေျပာရာ ပရိသတ္ ၃၀,၀၀၀ ေက်ာ္ တက္ေရာက္သည္။ စစ္တပ္ကုိ စိတ္နဲ႔ေတာင္ မျပစ္မွားနဲ႔ ဟု ေျပာမိသျဖင့္ လူထုဆန္႔က်င္ျခင္း ခံရသည္။ တႏိုင္ငံလံုး၌ ဆႎၬျပပြဲျဖင့္ လူထု စည္းေဝးပြဲမ်ား ေန႔စဥ္ ျပဳလုပ္သည္။ ညဘက္တြင္ လက္နက္ကိုင္ စစ္သားမ်ားက ႏိုင္ငံျခား ကုန္သြယ္မႈ ဘဏ္မွ က်ပ္သိန္း ၆၀၀ သယ္ယူ သြားသည္။ ရန္ကုန္တြင္ တပ္စြဲ ထားေသာ တပ္ဖြဲ႕ အားလံုးကို ႀကိဳတင္၍ လစာေငြ ေျခာက္လစာ ထုတ္ေပး လိုက္သည္။ ထိုကိစၤကို အသစ္ ဖြဲ႕စည္း လိုက္ေသာ ဘဏ္ အလုပ္သမား သမဂၢက ကန္႔ကြက္ လိုက္သည္။
ၾသဂုတ္လ ၂၆ ရက္။ အေထြေထြ သပိတ္က ေလေၾကာင္းႏွင့္ မီးရထား သယ္ယူ ပို႔ေဆာင္ေရး လုပ္ငန္း မ်ားကို ရပ္ဆိုင္း လိုက္သည္။ ေရႊတိဂံု ေစတီ အျပင္ဘက္၌ ေျခာက္သိန္းခန္႔အင္အားရွိေသာ လူထုအား ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က မိန္႔ခြန္း ေျပာၾကားသည္။
ၾသဂုတ္လ ၂၆ - ၂၈ ရက္။ အင္းစိန္ေထာင္ အတြင္း ေထာင္ဆူမွဳ ျဖစ္ပြားသည္။ ႏိုင္ငံ အဝန္းရွိ ၿမိဳ႕ေပါင္း ၉ ၿမိဳ႕မွ ေထာင္မ်ား တြင္လည္း ေထာင္ဆူမွဳမ်ားတၿပိဳက္နက္ ျဖစ္ေပၚ ခဲ့သည္။ အက်ဥ္းသား ၉၀၀၀ နီးပါး ထြက္ေျပး ၾကသည္ (သို႔မဟုတ္) လႊတ္ေပး လိုက္သည္။
ၾသဂုတ္လ ၂၇ ရက္။ ကာကြယ္ေရး ဝန္ႀကီးႏွင့္ စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္ေဟာင္း ဦးတင္ဦး ရန္ကုန္ ေဆးရံုႀကီး ေရွ႕တြင္ မိန္႔ခြန္း ေျပာၾကားသည္။
ၾသဂုတ္လ ၂၈ ရက္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ တကသုိလ္၀င္းအတြင္း ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ ဇူလုိင္ ၇ ရက္ေန႔တြင္ စစ္တပ္မွ ဗုံးခြဲၿဖိဳခ်ခဲ့သည့္ သမဂ အေဆာက္အဦးေနရာ ျမက္ခင္းျပင္တြင္ ဗမာႏိုင္ငံလံုး ဆိုင္ရာ ေက်ာင္းသား သမဂၢမ်ား အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (ဗကသ) ကို ဖြဲ႕စည္း တည္ေထာင္ လိုက္သည္။ မင္းကိုႏိုင္အား ဥကၠဌ အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမွာက္ ၾကသည္။ ဦးႏုက ဒီမိုကေရစီႏွင့္ ၿငိမ္ခ်မ္းေရး အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (ယာယီ) ကို တည္ေထာင္သည္။ ယင္း အဖြဲ႕တြင္ ဦးတင္ဦးက အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴး ျဖစ္လာသည္။
ၾသဂုတ္လ ၂၉ ရက္။ ေရွ႕ေနမ်ား၊ စာေရး ဆရာမ်ား၊ ရုပ္ရွင္ သရုပ္ေဆာင္ႏွင့္ အဆိုေတာ္မ်ား ဆႎၬ ျပပြဲမ်ားတြင္ ပါဝင္ လာၾကသည္။
ၾသဂုတ္လ ၃၀ ရက္။ လူထု ဆႎၬျပပြဲ အမ်ားအျပား ျဖစ္လာၿပီး မဆလ ပါတီဝင္ ေထာင္ေပါင္း မ်ားစြာ ပါတီမွ ႏႈတ္ထြက္ ခဲ့ၾကသည္။
ၾသဂုတ္လ ၃၁ ရက္။ အစိုးရက လမ္းေပၚသို႔ ထြက္၍ ဆႎၬျပျခင္းျဖင့္ စည္းေဝးပြဲမ်ား ျပဳလုပ္ခြင့္ ေပးခဲ့သည္။ အေနာက္ ဂ်ာမဏီက ရန္ကုန္မွ သတ္ျဖတ္မႈ မ်ားကို သေဘာ မတူေၾကာင္း ျပသရန္ မာခ္ေငြ ၆၅ သန္း ေထာက္ပံ့ ကူညီမႈကို ရပ္စဲ လိုက္သည္။
စက္တင္ဘာလ ၂ ရက္။ ဗဟုိတရားရုံးေရွ႕ေနမ်ားက ၁၉၇၄ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံ ဥပေဒကို ဖ်က္သိမ္း ေပးရန္ ေတာင္းဆို ၾကသည္။ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ အာဏာ သိမ္းမႈမွာ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ပံု ဥပေဒကို ခ်ဳိးေဖာက္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာၾကား လိုက္သည္။ ဆႎၬ ျပပြဲမ်ား ဆက္လက္ ျဖစ္ပြားေနသည္။ ၿမိဳ႕ႀကီး ၿမိဳ႕ငယ္ စုစုေပါင္း ၅၀ ခန္႔မွာ ဆႎၬ ျပသူမ်ား လက္ထဲ က်ေရာက္ သြားသည္။ ဘုန္းႀကီးမ်ားက အဓိက ၿမိဳ႕မ်ား၌ သပိတ္စခန္ုးမ်ား ဖြင့္လွစ္ကာ ေန႔စဥ္ ျပသနာ မ်ားကို ေျဖရွင္း ေပးၾကသည္။
စက္တင္ဘာလ ၃ - ၄ ရက္။ အေမရိကန္ အထက္လႊတ္ေတာ္ အမတ္ စတီဗင္ ေဂ် ဆိုလာဇ္ (Stephen J Solarz) ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သို႔ ေရာက္ရွိလာသည္။
စက္တင္ဘာလ ၅ ရက္။ အတိုက္အခံ မ်ား၏ ေတာင္းဆိုမႈကို လိုက္ေလ်ာရန္၊ သို႔မဟုတ္ ပါက အဆံုး မသတ္ ႏိုင္သည့္ ကန္႔ကြက္ ဆႎၬျပပြဲ မ်ားကို ရင္ဆိုင္ရန္ ျပည္သူမ်ားက အစိုးရအား ရာဇသံ ေပးလိုက္သည္။ အလုပ္သမား မ်ားႏွင့္ အစိုးရ ဝန္ထမ္း မ်ားက လြတ္လပ္ေသာ အလုပ္သမား သမဂၢ မ်ားကို ဖြဲ႕စည္း ၾကသည္။
စက္တင္ဘာလ ၆ ရက္။ ရဲေဘာ္ သံုးက်ိပ္ဝင္ ၉ ဦးက လူထု အံု႔ကမႈကို ေထာက္ခံရန္ စစ္တပ္အား ေတာင္းဆို လိုက္သည္။ ခ်က္ကိုစလိုဗက္ကီးယား သံရံုး အျပင္ ဘက္တြင္ ဆႎၬျပသူ မ်ားက ေဒါက္တာ ေမာင္ေမာင္ အစိုးရထံ သဝဏ္လႊာ ေပးပို႔မႈကို ကန္႔ကြက္ ဆႎၬ ျပၾကသည္။
စက္တင္ဘာလ ၇ ရက္။ အစိုးရ အဖြဲ႕ ႏႈတ္ထြက္လွ်င္ ႏႈတ္ထြက္ သို႔မဟုတ္ပါက ဆႎၬျပပြဲမ်ားကို ရင္ဆိုင္ရန္ လူထု၏ ရာဇသံကို အစိုးရက တစုံတရာတုန္႔ျပန္ခဲ့ျခင္းမရွိ။
စက္တင္ဘာ ၉ ရက္။ ဦးႏုက ဦးတင္ဦး ကာကြယ္ေရး ဝန္ႀကီး အျဖစ္ ပါဝင္ေသာ စင္ၿပိဳင္ အစိုးရကုိ ဖြဲ႕စည္းကာ မိမိသာလွ်င္ တရား၀င္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ျဖစ္္ေၾကာင္း ေၾကညာလုိက္သည္။ တပ္မေတာ္ (ေလ) မွ စစ္သည္ စုစုေပါင္း ၂၀၀ ခန္႔ လူထု ဆႎၬျပပြဲ မ်ားတြင္ ပူးေပါင္း ပါဝင္ လာၾကသည္။
စက္တင္ဘာလ ၁၀ ရက္။ မဆလ ပါတီ ဒုတိယ အႀကိမ္ အေရးေပၚ ညီလာခံ က်င္းပၿပီး ပါတီစံု စနစ္ ေအာက္တြင္ အေထြေထြ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ား ျပဳလုပ္ရန္ အဆို တင္သြင္း ခဲ့ၿပီး ျပည္သူ႔ ဆႎၬခံယူပြဲကုိ ပယ္ဖ်က္ လိုက္သည္။ တပ္မွဴးေဟာင္း ၃ ဦး ျဖစ္ၾကသည့္ ဦးတင္ဦး၊ ဦးေအာင္ေရႊျဖင့္ ဦးေစာျမင့္တို႔ ဒီမိုကေရစီႏွင့္ ၿငိမ္ခ်မ္းေရး ပါတီ (ယာယီ) မွ ႏႈတ္ထြက္ သြားၾကသည္။
စက္တင္ဘာလ ၁၁ ရက္။ ျပည္သူ႔ လႊတ္ေတာ္ အေရးေပၚ အစည္းအေဝးက အေထြေထြ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ား ျပဳလုပ္ရန္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်လိုက္သည္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ဆႎၬျပပြဲ မ်ားတြင္ ျပည္သူ႔ ရဲတပ္ဖြဲ႕ဝင္မ်ား ပါဝင္ လာၾကသည္။ ျပည္သူ လူထု ေထာင္ေပါင္း မ်ားစြာ ပါဝင္သည့္ လူထု အံုၾကြမႈႀကီး မ်ားႏွင့္ အစာငတ္ခံ ဆႎၬျပပြဲ မ်ားက၊ ဒီမိုကေရစီႏွင့္ ၾကားျဖတ္ အစိုးရကုိိသာ အခုိင္အမာ ေတာင္းဆုိခဲ့ၾကသည္။ အစိုးရ၏ အဆိုျပဳခ်က္ကို လက္မခံၾကေပ။
စက္တင္ဘာလ ၁၂ ရက္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၊ ဦးတင္ဦးႏွင့္ ဦးေအာင္ႀကီးတို႔ ပူးတြဲ၍ ၾကားျဖတ္ အစိုးရ ဖြဲ႕စည္းရန္ ေထာက္ခံေၾကာင္း ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္သည္။
စက္တင္ဘာလ ၁၃ ရက္။ ဂ်ပန္က ျမန္မာျပည္သို႔ မိမိ ကူညီ ေထာက္ပံ့ ေနမႈကို တိုင္းျပည္ အေျခအေန မေအးခ်မ္းမခ်င္း ရပ္စဲ ထားမည္ဟု ေၾကညာ လိုက္သည္။ ဆႎၬ ျပပြဲမ်ား ဆက္လက္ ျဖစ္ပြားသည္။
စက္တင္ဘာလ ၁၆ ရက္။ ကာကြယ္ေရး ဝန္ႀကီး ဌာန အျပင္ ဘက္တြင္ ဆႎၬ ျပသူမ်ားျဖင့္ စစ္သားမ်ား ထိပ္တိုက္ ရင္ဆိုင္မႈ ျဖစ္ပြားသည္။ ဦးေအာင္ႀကီးႏွင့္ အျခား ပုဂၢိဳလ္မ်ားက အေျခအေနကို ထိန္း၍ လူစုခြဲ ေပးလိုက္သည္။ စစ္သားမ်ား ျပန္ရုပ္ သြားၾကသည္။
စက္တင္ဘာလ ၁၇ ရက္။ ကုန္သြယ္ေရး ဝန္ႀကီး ဌာန အေပၚမွ ေသနတ္ျဖင့္ ပစ္ခတ္ ခဲ့ေသာ စစ္သားဆယ့္ေလးဦး စလံုးမွာ ေနာက္ဆံုးတြင္ လက္နက္ ခ်လိုက္သည္။ အစိုးရက ႏႈတ္ထြက္ ေပးရန္ႏွင့္ ၾကားျဖတ္ အစိုးရ ဖြဲ႕စည္း ေပးရန္ ျငင္းဆန္ ခဲ့သျဖင့္ ဆႎၬျပမႈမ်ား ပို၍ ျပင္းထန္ လာသည္။ ေက်ာင္းသား အခ်ဳိ႕မွာ လူမ်ဳိးစု သူပုန္မ်ား ထံမွ စစ္သင္တန္းမ်ား တက္ေရာက္ ႏိုင္ရန္ႏွင့္ လက္နက္မ်ား ရရွိရန္ အတြက္ နယ္စပ္ ေဒသ မ်ားသို႔ စတင္၍ ထြက္ခြာ သြားၾကသည္။
စက္တင္ဘာလ ၁၈ ရက္။ ဆႎၬျပပြဲမ်ား ဆက္လက္ ျဖစ္ပြားသည္။ ညေန ၄ နာရီတြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေစာေမာင္က စစ္တပ္မွ အာဏာကို လႊဲေျပာင္း ယူလိုက္ၿပီး ႏိုင္ငံေတာ္ ၿငိမ္ဝပ္ ပိျပားမႈ တည္ေဆာက္ေရး အဖြဲ႕ကို ဖြဲ႕စည္း လိုက္ေၾကာင္း ေရဒီယိုမွ ေၾကညာသည္။ ညဘက္တြင္ ျပည္သူမ်ားက တားဆီး ပိတ္ဆို႔မႈမ်ား ခ်ထား လိုက္ၿပီး ဓါတ္ ႀကိဳးမ်ားကို ျဖတ္ေတာက္ကာ လမ္းမီးေမွာင္ ခ်ထားျခင္းျဖင့္ အျပင္ မထြက္ရ အမိန္႔ကို အံတုခဲ့ ၾကသည္။ စစ္တပ္က ဆႎၬ ျပသူမ်ားအား ပစ္ခတ္သည္။ လူ ၅ ဦးထက္ ပို၍ စုေဝးျခင္း မျပဳရန္ အမိန္႔ထုတ္ တားျမစ္ လိုက္သည္။
စက္တင္ဘာလ ၁၉ ရက္။ လမ္းမ်ား ေပၚတြင္ စစ္တပ္ႏွင့္ ဆႎၬ ျပသူမ်ား၏ တိုက္ခိုက္ပြဲမ်ား ဆက္လက္ ျဖစ္ပြားလ်က္ ရွိသည္။ ရာေပါင္း မ်ားစြာေသာ ျပည္သူမ်ားမွာ လံုျခံဳေရး တပ္ဖြဲ႕ဝင္ မ်ား၏ ပစ္ခတသတ္ျဖတ္္ျခင္း ခံခဲ့ၾကရသည္။ ရန္ကုန္ ၿမိဳ႕လည္ရွိ ဆက္သြယ္ေရးရုံး ေၾကးနန္း တိုင္ကို အမည္မသိသူမ်ားက ဒံုးက်ည္ျဖင့္ ပစ္ခတ္သည္။ အာဏာသိမ္းစစ္တပ္က ျပည္သူ႔ လႊတ္ေတာ္၊ ႏိုင္ငံေတာ္ ေကာင္စီႏွင့္ အျခား အာဏာပိုင္ အဖြဲ႕အစည္း မ်ားကို ဖ်က္သိမ္း လိုက္သည္။
စက္တင္ဘာလ ၂၀ ရက္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေစာေမာင္ဦးေဆာင္သည့္ ၿငိမ္/ပိ အဖြဲ႕က စစ္အစိုးရအဖြဲ႔ ဖြဲ႕စည္းသည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေစာေမာင္္က ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္၊ ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးႏွင့္ ကာကြယ္ေရး ဝန္ႀကီးအျဖစ္ တာ၀န္ယူသည္။
စက္တင္ဘာလ ၂၃ ရက္။ အစုလိုက္ အျပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္မႈ မ်ားကို ကန္႔ကြက္သည့္ အေနျဖင့္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုက ကူညီ ေထာက္ပံ့မႈ မ်ားကို ျဖတ္ေတာက္ လိုက္သည္။ ထိုင္းနယ္စပ္ အနီး KNU စခန္း မ်ားတြင္ ေက်ာင္းသား အခ်ဳိ႕ စစ္သင္တန္း စတင္ တက္ေရာက္ ၾကသည္။
စက္တင္ဘာလ ၂၄ ရက္။ ဦးေအာင္ႀကီး၊ ဦးတင္ဦးႏွင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ တို႔က အမ်ဳိးသား ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ကို ဖြဲ႕စည္း လိုက္သည္။ ဒီမိုကေရစီ လုိလားသည့္ ဆႎၬျပသူ မ်ားကို အစုလိုက္ ဖမ္းဆီးျခင္းႏွင့္ လွ်ဳိဝွက္စြာ ညဥ္းပမ္း သတ္ျဖတ္မႈမ်ား ႏိုင္ငံအႏွံ႔ ျပဳလုပ္ ခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။ ထိုင္း ေလေၾကာင္း ကုမၯဏီမွ ရန္ကုန္သို႔ ပ်ံသန္းမႈကို ျပန္လည္ စတင္ သည္။ ကြန္ျမဴနစ္ သူပုန္မ်ားက တရုတ္ နယ္စပ္ အနီးရွိ မိုင္းယန္းၿမိဳ႕ကို သိမ္းပိုက္ လိုက္ၿပီး ရက္အနည္းငယ္ၾကာ ထိန္းထား ႏိုင္ခဲ့သည္။ ျပင္းထန္ေသာ တိုက္ပြဲမ်ား အဆိုပါ ေနရာ တဝိုက္၌ ရက္သတၨပတ္ေပါင္း မ်ားစြာ ျဖစ္ပြား ခဲ့သည္။
စက္တင္ဘာလ ၂၆ ရက္။ မဆလ ပါတီသည္ တိုင္းရင္းသား စည္းလံုး ညီညြတ္ေရး ပါတီ အျဖစ္ ေျပာင္းလဲဖြဲ႔စည္းခဲ့သည္။ ဥေရာပ ဘံုေစ်း အဖြဲ႕ (European Community) က သတ္ျဖတ္မႈမ်ား ရပ္တန္႔ကာ ဒီမိုကေရစီ တည္ေဆာက္ရန္ ျမန္မာ အစိုးရအား ေတာင္းဆို လိုက္သည္။
စက္တင္ဘာလ ၂၇ ရက္။ အမ်ဳိးသား ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္က ႏိုင္ငံေရး ပါတီ အျဖစ္ မွတ္ပံု တင္လိုက္သည္။
စက္တင္ဘာလ ၂၈ ရက္။ ၿဗိတိသွ် ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး ဆာဂ်က္ဖရီ ေဟာင္း (Sir Geoffrey Howe) က ကုလ သမဂၢတြင္ မိန္႔ခြန္း ေျပာၾကား ခဲ့ရာ၌ ျမန္မာျပည္မွ လူမဆန္စြာ သတ္ျဖတ္မႈမ်ား အေပၚ စိုးရိမ္မိေၾကာင္း ျပင္းထန္ေသာ စကားလုံးမ်ား သံုး၍ ေ၀ဖန္ေျပာၾကားသည္။